مطالعات فقه تربیتی

مقاله پژوهشی

بررسی تأثیر سرگرمی در میانسالان از منظر فقه اسلامی

سیدعبدالله میرخندان

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، صفحه 7-25

https://doi.org/10.22034/mft.2025.18694.1359

چکیده

بررسی تأثیرهای مثبت و منفی سرگرمی‌های امروزی بر میانسالان از منظر فقه اسلامی، به دلیل تغییرات مهمی که بر شخصیت افراد در این سنین دارد، موضوعی چالش‌برانگیز و ضروری است. هدف این پژوهش، تحلیل تأثیرات سرگرمی‌ها ... بیشتر

مقاله پژوهشی

وظیفه‌مندی حکومت اسلامی در تربیت اقتصادی از دیدگاه فقه تربیتی

علی محمدی؛ مجید طرقی

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، صفحه 27-50

https://doi.org/10.22034/mft.2025.19887.1398

چکیده

یکی از عناصر مهم نظام اجتماعی زندگی بشر، اقتصاد است‌؛‌ چراکه زمینه لازم برای تأمین معاش را فراهم می‌آورد و هرگونه ناآگاهی در امر اقتصاد، نظام زندگی اجتماعی را مختل می‌سازد‌؛‌ ازاین‌رو، کسب دانش ... بیشتر یکی از عناصر مهم نظام اجتماعی زندگی بشر، اقتصاد است‌؛‌ چراکه زمینه لازم برای تأمین معاش را فراهم می‌آورد و هرگونه ناآگاهی در امر اقتصاد، نظام زندگی اجتماعی را مختل می‌سازد‌؛‌ ازاین‌رو، کسب دانش و مهارت‌های اقتصادی و به عبارتی، تربیت‌یافتگی اقتصادی به‌عنوان یکی از ساحت‌های مهم تربیت، برای افراد جامعه ضروری است.حکومت اسلامی از مهم‌ترین عوامل تربیت است که به دلیل استطاعت، نفوذ و اقتدار نسبت به سایر عوامل تربیت، نقش مؤثر و بی‌بدیلی در تربیت اقتصادی جامعه بر عهده دارد. ازاین‌رو، سؤال اصلی نوشتار حاضر این است‌؛‌ ادله وظیفه‌مندی حکومت در تربیت اقتصادی از دیدگاه فقه تربیتی چیست؟ نوشتار حاضر، تلاش دارد با روش اجتهادی به این پرسش پاسخ دهد. اهم نتایج پژوهشی مقاله پیش رو، عبارت است از وجوب تربیت اقتصادی از باب قاعده وجوب حفظ نظام و وجوب تأمین عدالت اجتماعی‌؛‌ لزوم بهره‌گیری از بهترین روش‌ها از سوی حکومت، برای احقاق حق تربیت یافتگی اقتصادی مردم‌؛‌ هم‌چنین اثبات این وجوب از طریق حرمت تسلط اقتصادی دشمن بر مقدرات و سرنوشت مسلمین. حکومت در عمل موظف به اقدامات متعددی است که بسط مهارت اقتصادی، مدیریت منابع و صیانت از سرمایه و منابع تولید از مهم‌ترین آن‌ها است.

مقاله پژوهشی

روش‌های تربیت اجتماعی بر محور قرآن کریم

حمیدالله شریفی؛ مجید طرقی؛ عباسعلی شاملی

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، صفحه 51-82

https://doi.org/10.22034/mft.2025.17959.1332

چکیده

قرآن کریم به عنوان منبعی جامع وحیانی، روش‌های ترممبیت اجتماعی را در چارچوبی نظام‌مند ارائه می‌دهد که هدف آن شکوفایی استعدادهای انسان در بستر جامعه و نهادینه‌سازی ارزش‌های اخلاقی است. این پژوهش، با ... بیشتر قرآن کریم به عنوان منبعی جامع وحیانی، روش‌های ترممبیت اجتماعی را در چارچوبی نظام‌مند ارائه می‌دهد که هدف آن شکوفایی استعدادهای انسان در بستر جامعه و نهادینه‌سازی ارزش‌های اخلاقی است. این پژوهش، با هدف کشف و شناسایی روش‌های تربیت اجتماعی بر محور قرآن کریم، با روش توصیفی-تحلیلی و با تحلیل محتوای کیفی آیات قرآن، سه دسته اصلی روش‌های تربیت اجتماعی را، شناسایی و استخراج کرده است:اول‌؛ روش‌های «ارشادی» (مانند استدلال، اندرزهای نیگو و گفتگو و مناظره) که به رشد عقلانی، اخلاقی و روحی افراد کمک کرده و با تقویت بینش و دانش، زمینه‌ساز انتخاب آگاهانه و اصلاح باورهای نادرست اجتماعی می‌شوند. دوم‌؛‌ روش‌های «رفتاری» (شامل ارائه سرمشق از طریق مشاهده، الگوگیری از گروه مرجع و برقراری ارتباط مؤثر) که با تأکید بر روابط سازنده و عملگرایی، الگوهای عینیِ تعاملات سازنده را آموزش می‌دهند. سوم‌؛ روش‌های «عاطفی» (همچون مهرورزی و همدلی کردن) که با تحکیم پیوندهای انسانی، جامعه را به سمت وحدت، عدالت و کاهش خشونت سوق می‌دهند.بر اساس یافته‌های پژوهش قرآن کریم با تلفیق عقلانیت، عمل و عاطفه، الگویی یکپارچه برای تربیت اجتماعی ارائه می‌کند که هم به رشد فردی توجه دارد و هم ساختارهای جامعه را بر پایه‌ی اخوت، تعاون و احترام متقابل بازسازی می‌نماید. این روش‌ها نه تنها پاسخگوی چالش‌های جوامع اسلامی است، بلکه به عنوان راهکاری در سطح کل جهان برای مقابله با آسیب‌هایی چون فردگرایی، تعصبات و گسست اجتماعی در عصر حاضر قابلیت اجرایی دارد.

مقاله پژوهشی

باز‌پژوهی عمیق ادلّۀ فقهی لزوم تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ

اسماعیل عطائی کچوئی؛ مجید طرقی

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، صفحه 83-107

https://doi.org/10.22034/mft.2025.20044.1407

چکیده

بنا بر مبانی هستی‌شناختی، فرزندان از آغاز تولّد، دو نیاز مادّی و معنوی دارند. آنها برای تأمین و جهت‌دهی نیازهای معنوی‌شان، باید تحت تعلیم و تربیت قرار گیرند که از منظر فقه‌، مسئولیّت اصلى این تعلیم ... بیشتر بنا بر مبانی هستی‌شناختی، فرزندان از آغاز تولّد، دو نیاز مادّی و معنوی دارند. آنها برای تأمین و جهت‌دهی نیازهای معنوی‌شان، باید تحت تعلیم و تربیت قرار گیرند که از منظر فقه‌، مسئولیّت اصلى این تعلیم و تربیت، بر دوش والدین است. از جملۀ مهمّ‌ترین نیازهای معنوی فرزندان، «نیاز به عبادت» است که مصداق بارز آن، «نماز» است‌؛‌ امّا به‌سبب آگاهی نداشتن والدین از وظیفه‌شان در تربیت فرزندان برای نماز، موفّقیّت چندانی در این‌باره به دست نمی‌آید. به نظر می‌رسد، از علّت‌های اصلی این ناآگاهی، عدم بحث و بررسی کامل و منسجم احکام فقهی مربوط دورۀ پیش از بلوغ فرزندان است. با توجّه به اینکه برخی از فقهاء، ادلّۀ لزوم وظیفه‌مندی والدین نسبت به تعلیم و تربیت نماز فرزندان نابالغ را کافی ندانسته‌‌ و دلیلی مستقلّ برای دیدگاه خویش بیان نکرده‌اند، مقالۀ پیش رو، بنا دارد ادله این مسئله را محور پژوهش قرار داده، با تکیه بر روش‌شناسی استنباطی و فقهی، اعتبار ادلّۀ لزوم تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ را، بررسی و تحلیل کند. به‌اختصار نوشتار حاضر، با تأکید بر مبانی فقهی و ارائۀ تقریری نو از ادلّۀ لزوم طبق نظر گروهی از فقهاء شیعه، تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ را بر والدین واجب می‌شمارد و مناقشات درباره ادلّه لزوم، مانند مستقل نبودن دلیل تربیتی آیه صیانت و ارشادی بودن آن را، وارد نمی‌داند.

مقاله پژوهشی

ماهیت عدالت و موارد کاربرد آن در خانواده (با تأکید بر موضوع تعدد زوجات)

منصوره شاکری؛ محسن ملک افضلی؛ ابوذر صانعی

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، صفحه 109-134

https://doi.org/10.22034/mft.2025.19582.1388

چکیده

عدالت به‌معنای نهادن هر چیز در جایگاه خود، از والاترین ارزش‌های انسانی و اصلی‌ترین مبانی حقوق و اخلاق است که در تمام شئون زندگی از جمله خانواده، حضوری برجسته دارد. این پژوهش، با هدف بررسی ماهیت عدالت ... بیشتر

مقاله پژوهشی

بررسی فقهی در آغوش گرفتن دختر شش ساله نامحرم

حسین شبانی مروری؛ سید محمود مدنی بجستانی

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، صفحه 135-160

https://doi.org/10.22034/mft.2025.18632.1357

چکیده

امروزه گاهی در ارتباطات خانوادگی، بین دختران خردسال و افراد نامحرم ارتباط برقرار می‌شود و از آنجا که دختران به سن بلوغ نرسیده‌اند، توجه لازم به احکام فقهی و حدود شرعی الزامی، در ارتباط با نامحرم نمی‌شود ... بیشتر

مقاله پژوهشی

بررسی فقهی قاعده وقایه و کاربست آن در فقه تربیتی

حسن مسلمی؛ سید کمال حسینی؛ علیرضا اعرافی

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، صفحه 161-184

https://doi.org/10.22034/mft.2025.20300.1434

چکیده

قواعد فقهی، از مبادی دانش فقه هستند که نقشی مهمی در استنباط احکام فقهی دارند و احکام آن دسته از مسائل فقهی که دلیل معتبری درباره آن‌ها وارد نشده است را، می‌توان به کمک این قواعد استنباط نمود. یکی از این ... بیشتر

مقاله پژوهشی

کاربست اهداف تربیتی شریعت در تحلیل و رفع تعارضات روایات

مهدی گرامی پور؛ مجید طرقی؛ احمد مبلغی

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، صفحه 185-205

https://doi.org/10.22034/mft.2025.20070.1410

چکیده

در فقه اسلامی، تحلیل و رفع تعارض روایات، یکی از چالش‌های اصلی در فهم و استنباط احکام است که نیاز به بهره‌برداری از ابزارهای مناسب، برای حل آن دارد. یکی از این ابزارها، استفاده از اهداف تربیتی شریعت است ... بیشتر

مقاله پژوهشی

نقش جنسیت در تربیت عبادی اسلام(با تأکید بر همگام‌سازی با مراحل رشد و تحول شخصیت)

محمدناصر رضایی؛ مجید طرقی

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، صفحه 207-230

https://doi.org/10.22034/mft.2025.20191.1414

چکیده

زوج بودن که اساس خلقت انسان بر آن قرار گرفته و امروزه مباحث مربوط به جنسیت به آن اشاره دارد، اهدافی در راستای هدف خلقت انسان دارد‌؛‌ روی‌آوردن خردمندانه به سوی خداوند که هدف خلقت انسان است، با پرستش ... بیشتر

مقاله پژوهشی

مسئولیت حکومت در جلوگیری از حرام اجتماعی ؛ ادله فقهی و راهکارها

محسن محمدی؛ زهره نیکفرجام؛ طیبه عارف نیا

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، صفحه 231-254

https://doi.org/10.22034/mft.2025.19529.1386

چکیده

نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک حکومت اسلامی افزون بر تأمین امنیت و رفاه مردم، موظف به اجرای احکام و قوانین الهی نیز، می‌باشد. بخشی از این وظایف، در رابطه با جلوگیری از محرماتی است که آشکارا و در ... بیشتر

مقاله پژوهشی

بررسی روش آموزش شبهات اعتقادی و پاسخ به آنها از منظر فقه تربیت

مهدی عزیزی؛ مجید طرقی؛ سید نقی موسوی

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، صفحه 255-274

https://doi.org/10.22034/mft.2025.19971.1404

چکیده

تربیت اعتقادی که عهده دار شکل دهی به نظام باورهای صحیح متربیان است، یکی از ساحتهای مهم تربیت دینی است و از ابعاد مهم آن روشهای تربیت اعتقادی است. از جمله روشهای تربیت اعتقادی، روش تعلیم باورهای صحیح و ... بیشتر

مقاله پژوهشی

بررسی نقش تربیتی حضور کودکان در مسجد از منظر فقه امامیه

یاسر تک فلاح؛ سعید کرمی

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، صفحه 275-300

https://doi.org/10.22034/mft.2025.19912.1400

چکیده

مسجد به عنوان مهم‌ترین پایگاه دینی مسلمانان، مکانی ارزشمند برای رشد معنوی تمامی اقشار جامعه است. با این وجود، تعداد قابل توجهی از فقها، به استناد روایات، به کراهت حضور کودکان در مسجد فتوا داده‌اند‌؛‌ ... بیشتر مسجد به عنوان مهم‌ترین پایگاه دینی مسلمانان، مکانی ارزشمند برای رشد معنوی تمامی اقشار جامعه است. با این وجود، تعداد قابل توجهی از فقها، به استناد روایات، به کراهت حضور کودکان در مسجد فتوا داده‌اند‌؛‌ ولی در مقابل، برخی دیگر از فقها این کراهت را، برای کودکانی با شرایطی خاص دانسته‌اند. برخی نیز، قائل به استحباب یا اولویت و یا رجحان آوردن معمول کودکان به مسجد شده اند. آیا شارع، مؤمنان را از آوردن کودکان به مسجد نهی کرده یا ورود آنها را همانند دیگران می‌داند؟ از آنجایی که عدم تحلیل و پاسخ صحیح به این‌گونه سؤالات، موجب معضلاتی در امر تربیت کودکان در مسجد شده و ممکن است به عنوان مستمسکی برای عدم حضور کودکان در مسجد استفاده شود، با مطالعه در منابع روایی و بررسی دیدگاه‌ها و ادله فقهای عظام و سیره عملی حضرات معصومان (علیهم السلام) با روش توصیفی تحلیلی و با بهره‌گیری از ابزار کتابخانه‌ای، به تبیین ابهامات موجود پرداخته شده است. برخی از قرائن و شواهد حاکی است مراد روایات وارده، تنها کودکان غیرممیزی است که در مسجد قابل اعتماد نیستند. در سیره نیز هیچ گزارش و نشانه‌ای بر کراهت آوردن کودکان به مسجد به چشم نمی‌خورد‌؛‌ بلکه برعکس، گزارشات تاریخی مخالف دارد‌؛‌ لذا این دسته از گزارشات با روایات ناهیه ضعیف السند، وجه جمعی ندارد و استحباب یا اباحه آوردن کودکان به مسجد، بر کراهت ترجیح دارد.

روش‎های زمینه‎‎‌ساز تربیت اجتماعی فرزندان؛ حکم فقهی *

دوره 4، شماره 8 ، اسفند 1396، ، صفحه 115-140

چکیده

بخش مهمی از فرایند تربیت، استفاده از روش‎های تربیتی مناسب در ساحت‎های مختلف است. از این رو، در تربیت کودکان، روش‎های کارآمد تربیتی از جمله‎ روش‎های زمینه‎ساز تربیت اجتماعی اهمیت فراوانی دارد. ... بیشتر

امید و نقش آن در سلامت و بهداشت روان

دوره 03، شماره 003 ، تیر 1387، ، صفحه 37-54

چکیده

هدف مقاله حاضر این است که روشن کند بین امید و سلامت و بهداشت روان ارتباط و همبستگی وجود دارد و این که هر چه افراد نسبت به آینده امیدواری و انتظار بهتری داشته باشند، انگیزه و تلاش آنان افزایش خواهد یافت ... بیشتر

مشاهده مقاله

بررسی شرایط و ویژگی‎های مطلوب قاضی از دیدگاه فقه تربیتی *

دوره 5، شماره 10 ، دی 1397، ، صفحه 53-76

چکیده

دین اسلام برای نجات بشر از گمراهی، از ظلمت و جهالت آمده است. اساس این دین بر تربیت بشر و هدایت او به سوی سعادت و کمال است. پرورش استعدادهای مادی و معنوی انسان و خارج کردن آنها از حالت بالقوه و استعداد به ... بیشتر

روش‎های تأدیب کودک از نظر فقه و روان‌شناسی *

دوره 4، شماره 8 ، اسفند 1396، ، صفحه 91-114

چکیده

تأدیب با توجه به موارد کاربرد آن نزد فقیهان برای دو معنا استعمال شده است. «تربیت همراه با تنبیه»، به عنوان وظیفه والدین و معلم یا «تأدیب مترادف». با تعزیر، با توجه به این نکته، سؤال اصلی این ... بیشتر

بررسی فقهی-تربیتی ورود به منزل مسکونی*

دوره 4، شماره 8 ، اسفند 1396، ، صفحه 7-34

چکیده

ورود به منزل مسکونی-اعم از شخصی یا دیگری - یکی از مسائل مهمی است که شرع‎ مقدس در بیان آداب و احکام آن اهتمامی ویژه داشته است. احکامی همچون استیذان، استیناس، تسلیم، عدم‎ تجسس، حفظ امانت در نگاه، بخشی ... بیشتر

مقاله پژوهشی

الزامات فقهی و موارد استثناء وعده با رویکرد فقه تربیتی

کریم محمدی؛ سید عباس موسوی؛ سید رضی موسوی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اردیبهشت 1404

https://doi.org/10.22034/mft.2025.20286.1419

چکیده

چکیده مسئله وفای وعده و پرهیز از خلف آن از دیرباز در آموزه‌های دینی و متون اخلاقی مورد توجه بوده و در منابع اسلامی به‌عنوان یکی از اصول صداقت و مسئولیت‌پذیری جایگاه ویژه‌ای دارد. پرورش شخصیت افراد به ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

نقد اقامه شعائر حسینی در قمه زنی از منظر فقه و تربیت

ولی الله محبی اشنی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اردیبهشت 1404

https://doi.org/10.22034/mft.2025.20319.1421

چکیده

چکیده: احکام الهیِ افعال مکلفین، در فقه اسلامی اعم از احکام اولیه و ثانویه است. احکام اولیه در اصطلاح احکام ذاتی نیز خوانده می شود که طبق مصالح و مفاسد صادر شده و از ثبات برخوردار است و در مقابل احکام ثانویه ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

ضوابط رعایت مصلحت در سرپرستی و تربیت کودک

علی زارع قراملکی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اردیبهشت 1404

https://doi.org/10.22034/mft.2025.19802.1395

چکیده

رعایت مصلحت در ابعاد فقهی، حقوقی و تربیتی کودک، اصل مسلمی تلقی می‌شود؛ بر این اساس با وجود ابهام موجود در مفهوم مصلحت، مراعات آن نیازمند تشریح ضوابطی است تا مانع از ادعای هر کسی در رعایت آن گردد. علی‌رغم ... بیشتر

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	15
تعداد شماره‌ها	28
تعداد مقالات	228
تعداد نویسندگان	283
تعداد مشاهده مقاله	118,104
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	26,854
نسبت مشاهده بر مقاله	518
نسبت دریافت فایل بر مقاله	117.78
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده	628
تعداد مقالات رد شده	216
درصد عدم پذیرش	34
تعداد مقالات پذیرفته شده	99
درصد پذیرش	16
تعداد پایگاه های نمایه شده	18
تعداد داوران	31

دوره 11 (1403)

دوره 10 (1402)

دوره 9 (1401)

دوره 8 (1400)

دوره 7 (1399)

دوره 6 (1398)

دوره 5 (1397)

دوره 4 (1396)

دوره 3 (1395)

دوره 2 (1394)

دوره 1 (1393)

دوره 04 (1388)

دوره 03 (1387)

دوره 02 (1386)

دوره 01 (1384)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان